Жилд 1 тэрбум хүн өлсгөлөнд нэрвэгддэг гэнэ. Гэтэл жилд 3 тэрбум хүнийг цатгалан байлгахад хангалттай хүрэлцэх буюу 1.3 тэрбум тонн хоол хүнсний хаягдлыг биш, бүр яг ХООЛ-ыг хаягдал болгодог. Эдгээр нь ресторанд хүмүүсийн үлдээсэн, эсвэл хугацаа нь дууссан гэж бодож байвал эндүүрэл гэнэ. Үнэндээ хоолны хаягдлын 53% нь өрхийн илүүдэл хоол хүнснээс үүсдэг гэнэ.
1.3 тэрбум тонн хоолны 53% гэхээр 689 сая тонн хоол хүнсний хаягдал биш, ХООЛ-ыг дэлхийд зүгээр л ялзруулаад хаячихаж байна!!??
Зүгээр үгээр биччихээр бидний ой тоонд буухгүй байж магад, тэгвэл 689,000,000 тонн буюу 689,000,000,000 кг хоолыг зүгээр хаячихаж байна.
Өндөр хөгжилтэй орнууд хоол хүнсний хаягдал их гаргадаг гэнэ.
Хоол хүнсий хаягдлыг дэлхий даяар 20 хувиар бууруулахад 100 тэрбум доллар хэмнэх боломжтой гэнэ.
Тэгвэл энэ их хүнсний хог хаягдлыг яадаг гэхээр хөрсөнд булдаг гэнэ, булсан хог хаягдал нь ялзмаг үүсгэж, энэ ялзмаг нь нөгөө дэлхийн дулаарлыг түргэсгээд байгаа хүлэмжийн хийг нэмэгдүүлэхэд 20-30%-иар нэмэр болдог гэнэ. 3.3 тэрбум тонноор хэмжигдэх нүүртөрөгчийн давхар ислийг ялгаруулдаг гэнэ.
2050 он гэхэд энэ хэвээр байвал дэлхий нийтээр хоол хүнсний хомсдолд орно гэнэ.
За бодьё, Улаанбаатар хот маань 1,500,000 хүнтэй гэж барагцаалья. Багцаалж л тооцьё. Дээрх хоол хүнсний хаягдлыг нийслэлийн нэг хүнд хувааж тооцвол жилд нэг хүн 202.66 кг хоол хүнсний хаягдал гаргадаг байх нь, энэ нь жилд 365 хоногоор бодож өдөрт тооцвол 0.55 кг хоол хүнсний хаягдал гаргадаг гэсэн тоо гарч байна.
Юу вэ гэж бодохоор л тоо байна.
Та бид хоногийн хоолоо яая даа гэж бодоод л, цалингаас цалингийн хооронд, хоёр нарны хооронд гүйж л байдаг, гэтэл өөрсдөө мэдэхгүйгээр л ингэж өдрийн хагас кг илүү хоолыг хаягдал болгоод л явж байгаа байх нь.
Үүнийг яаж шийдэх вэ гэхээр өндөр хөгжилтэй орнуудын жишгээр хог хаягдлыг боловсруулах үйлдвэр барина л гэнэ, гэтэл яг үнэндээ тэр өндөр хөгжилтэй орнууд чинь л дэлхий даяарх дийлэнх хоолыг илүүдэл болгож хаяж байх аж. Ингэхээр энэ нь гарц биш шиг.
Гарц гэхэд биш гэмээр хэрнээ хуучны нэг арга нь зажилж идэх байж магад.
Юун баахан тоо баримт ярьчихаад балайраад зажлах энэ тэр гэж магад хаха.
Монгол домчийн судар гэж Онгодуудын гаргасан тэр судар дээр хүн махан төрлийн хүнсийг идэхдээ 45-60 удаа, бусад төрлийн хүнсийг идэхдээ 35-50 удаа зажилж идэх хэрэгтэй гэсэн байна лээ. Зажлахдаа гол нь зажилж байх зуураа шүлсээ залгихгүйгээр, амны хөндийгөөс ялгарах бүх шүлсээ амандаа хурааж байгаад товлосон тоогоо хүрэхээр залгих юм байна.
Үүнийг итгэхгүйгээр өөрийн биеэр туршиж үзсэн билээ. Ингэж зажилж идэхэд эхэндээ төвөгтэй, хоолондоо биш зажлах тоондоо анхаардаг, гэхдээ хэд хоногоос тоолохгүйгээр аманд хуримтлагдах шүлсээр нь залгих болсон гэдгээ мэддэг болохоос гадна хоолны жинхэнэ амтыг мэддэг болдог юм билээ.
За тэгээд хамгийн гол нь нэг таваг хоол, эсвэл багадаа 5-7 хуушуур, бууз идээд хоол идсэн болдог хүн хагас таваг хоол, эсвэл 2-3 хуушууранд хангалттай цадаад, өдөртөө тэгээд идчихээр өдөржин цатгалан явахыг өөрийн биеэр туршиж мэдэв. Гайхалтай биш гэж үү?
За тэгвэл өдрийн хоолоо мөнгөн дүнд хөрвүүлвэл, өдрийн нэг таваг хоолыг гуанзанд 5000 төгрөг, мэдээж хоолоо даруулах цай юм уу, ундаа авна гэхээр дунджаар бид 5500-6500 төгрөгөөр хооллодог байх нь. За бүр хялбарчлаад ширхэгийн хоолоор бодвол өдрийн 6 хуушуур гэдэг дунджаар 4800 төгрөг + цайны, эсвэл MCS газтай ундааны мөнгө нэмэгдэхээр 5000-5500 төгрөгөөр би хуушуурдаж, өдрөө даах нь.
За зажилж идсэн гэж үзье. 2-3 хуушуур гэхээр 1600-2400 төгрөг, дээр нь цай, ундааных нэмэгдэхээр өдрийн хоолонд 2600-3000 төгрөг болно.
Зажилж идэхэд өдрийн багадаа 2500 төгрөг хэмнэх нь, сарын 75,000 төгрөг, жилийн 900,000 төгрөг.
Мөнгөн дүнгийн хувьд нэг иймэрхүү байх нь, гэтэл мөнгөөр үнэлэгдэхгүй ач холбогдлын зах зухаас дурьдвал зажилж идэх зуур хүн тухайн өдөр яах ийхээ бодож амждаг, мөн аливаа гоё, амттай хоолонд хомхойрч, шунах нь багасдаг нь ажиглагдсан, зажилж идсэнээр хүний илүүдэл тарга үгүй болдог, суудлын ажилтай хүн цагийн хоолонд гүзээтэй болно гэж айлтгүй гээд л олон байна. Тэгсэн хэрнээ дуртай хоолоо идэж болохгүй гэх хориг үгүй нь янзтай давуу тал.
Нэг иймэрхүү байдлаар бодоход наад зах нь мөнгөн дүнгээр хэмнэлттэй, цаад тал нь хүнсний хэрэглээ 50%-иар буурна. Хүнсний хэрэглээ буурахад хүнсний хог хаягдал буурна гэж шууд хамааралтай биш байж болох ч хүний хоолонд шунаж идэх нь багассанаар хүнсний хог хаягдал шууд буурна гэж мөрийцсөн ч бэлэн байна.
Өдрийн хагас кг гаран хоолыг хаягдал болгож байснаас зажилж идэж, ингэснээр өрхийн санхүүгээс хэмнэж, цаашлаад эрүүл, илүүдэл жингүй биетэй болох боломж бидэнд өөрсдөд маань байна.
Зөв хооллолт гээд янз бүрийн ногоо идэх, төрөл бүрийн хооллолтын дэглэм барих, эсвэл эсэн бусын коктэйль ууж байна гэж ходоодгүй болж байснаар зөв зажлаад л хэвшчих хэрэгтэй санагдана.
Та бид өөрсдөө ингээд хэвшчихвэл, цаашлаад Монгол улсын маань хүн бүр зөв зажилж хооллоод сурчихвал, Монгол улс нийтээрээ зажилж, зөв идэх энэ хэвшлээ дэлхий даяар сурталчилж, нэвтрүүлж чадвал (чадаасай гэх хүсэл, мөрөөдөл надад байна) бичлэгийн эхэнд байх тэр их хоол хаягдал болохгүй, тэр хэтийдсэн хэрэглээ үгүй болох юм даа гэж мөрөөдөх.
Эргээд санахад бидний заримын аав, ээж, заримынх нь өвөө, эмээ нар хоол идэхдээ их зажилж, хоолон дундуур чалчихгүй иддэг байсанг та бид анзаарч болно. Саяхныг хүртэл Монголчууд бид зөв иддэг байсан байх нь.
Энд дэлхий дээрх баялгийн шударга бус хуваарилалт зэргийг шүүмжилж бичихийг хүссэнгүй, угаас шүүмжлэх эрхтэй байхын тулд өөрөө үйлдэж чаддаг байх учиртай гэж бодсоных, мөн зөвхөн хоол гэдгийг хаяж байгаад эмзэглэснийх юм.
No comments:
Post a Comment