Monday, March 25, 2013

эрчим

орон зайндаа эзэгнэх гээд л яриад байдаг, тэгтэл одоог болтол өөрөө орон зайндаа эзэгнэх нь битгий хэл, орон зайндаа зай ч бөглөж чадахгүй яваад байдаг.

Алтан судраас иш татахаас өөр ончтой арга алга
Сударт:
... Боловсрол бол орон зайндаа эзэгнэхүй

Энгийн нэгэн элсэн ширхэгт урт өргөн өндөр, үүсэл оршил хувирал, амин эрчим байгаа
Нүдэн дусал усанд ч гүн, мандал, хаяа, ууршил, хөлдөл, урсгал, амин эрчим хур байгаа
Үсэн үзүүр агаарт ч хүнд, хөнгөн дулаан, хоол хор хур, эзэрхэл ноёрхол тохируулга байгаа
Амин-эх гурван зүйл хамаг бодис нь наран, саран, сүүн-эх гурваас эрчим дулаан аваад Шингээснийхээ хэмжээ чанараар хамаг олон зүйл амьтанууд орчиндоо эзэгнэдэг жамтай ...

гэжээ, үүнийг мөхөс би шууд боловсрол бол орчлон ертөнцөөс эрчим авах, авсан эрчмээ орчиндоо түгээх гээд ойлгочихлоо. над шиг шууд ингэж тайлдаг хүн ч ер нь байдаггүй биз хэхэ, гэхдээ бид махан биеэ эрчимжүүлж байж, оюун ухаанаа тэлж, эрчимжүүлж байж, орон зайгаа өөрийнхөө эрчмээр тэтгэж, түгээж байж л эзэгнэхгүй бол эрчимгүй бол нөгөө сүнс нь хаана байгаан гэмээр гэж бид энгийн яриандаа хэрэглэдэг шиг байвал юун орон зайндаа эзэгнэх, харин хар бүхэнд эзэгнүүлэх биз.

бидний махбодь эрчмээр тэтгэгддэг, эрчим нь биеэр бүрэн дүүрэн гүйж байж, бүх эд эсэнд хүрч байж л хүний махан бие эрүүл саруул байдаг юм болов уу, Буурлууд засал хийхдээ хүмүүсийг хаа хамаагүй гэмээр цэгт хатгаад байгаа нь анзаарагддаг, энэ нь тухайн хүний биеийн эрчим гүйх урсгалыг бөглөрсөн байсныг нь чөлөөлж байгаа мэт, тэгээд махан биеийнхээ гол хүрдийг хэрхэн эргүүлэхийг заачихаар, засуулж байгаа хүн махан биеэрээ эрчмээ гүйлгээд эхлэхээр, бие нь хөнгөрч, царай зүс нь өнгө ороод, засал хурдан хүрдгийн шалтгаан нь өнөө л эрчим юм болов уу.

тэгэхээр засал хийж байгаа маань ердөө нөгөө хүнд эрчмээ хэрхэн яаж биеэрээ гүйлгэх, хэрхэн яаж эрчмээ тэтгэж байх аргыг заах юм болов уу, далдуур явагдаж байгааг нь улаач нь мэдэхгүй тул Буурлуудынхаа заслын талаар ингэж боддог болов, буруу ташаа бол өршөөнө биз ээ.

өөртөө итгэлтэй бай
үргэлж эр зоригтой бай
үйлэндээ бүү эргэлз гэж Толгой Онго маань хэлсэн тул ингэж цуурч байгаа юм хэхэ. 

уншихгүй бол сэтгэхгүй гэж хэн ч билээ хэлж байсныг уншиж байсан юм байна, тэгээд л миний тархи юм бичих гэхээр ажиллахгүй, хуруу хөдлөхгүй байгаагаа анзаарлаа.
хүн өөрийгөө голохгүй, чамлаж байх хэрэгтэй, үүнээс илүүг хийж чадах байсан хэмээн чамлах хэрэгтэй гэж Буурлууд хэлж байсан, үүнийг бас анзаарлаа.
өөрийгөө олох аян шулуун биш, богино биш, юунаас ч илүүтэй сэтгэлийн тэвчээр шаардах ажил юм шиг

уужуу тайван ухаантай байж, бодож байж хэлж, харж байж хариулж, тэвчиж байж тэрсэлж, омголон зангаа оюунаар ундаалж, олны түрүүнд манлайлж яваарай

гэж айлдсаныг уужуу тайван ухаантай байж ... гээд л шууд нэг л утга хэлж байгаа мэт уншдаг байж, тэгтэл уужуу байх нэг утга, үйл, тайван байх бас өөр, ухаантай байх бүүр өөр юм байна хэхэ, тэгэхээр үг болгоныг нь ухаж байж л дээрхийг бүрэн биедээ шингээх хэрэгтэйн болов уу.

нэг шонд уяатай мэт, нэг л газар тойрог хийгээд л байгаа мэт санагдаад байх юм, энэ ямар учиртай юм бол, эсвэл алив сорилтыг яаж давахаа мэдэхгүй байгаа учраас тэгж санагдаад байна уу, байнга, үргэлж сорилттой тулгарч, байнга л Буурлууд манаж, хэр зэрэг улаач болох нь гэдгийг харж байгаа, юунаас илүүтэй хэр зэрэг хүн болох нь вэ гэдгийг манаж байгаа гэхээр нэг бодлын  залхмаар ч юм шиг, шантармаар ч юм шиг, тэгтэл өөрийгөө гэж амин хувиа хичээснээс болж бүхэл бүтэн удмын минь өмнөх, одоо, ирээдүй хамаарна гэж бодохоор улаач болсон хүнд эрх гэж үгүй, үүрэг, хариуцлага л байдаг юм уу даа. энэ бүхнийг давах нь тодорхой, давахын тулд л сэтгэлийн хат, тэвчээр хэрэгтэй гэдэг юм болов уу, зөв, сайн улаач болохыг хүсвэл асар их сэтгэлийн тэнхээтэй байх хэрэгтэй гэж үнэн юм.
сэтгэлийн тэнхээ тэгвэл хаанаас ирэх эрчим байж таарах вэ?

Tuesday, March 12, 2013

блог бичихийг хэлсэн юм байна хэхэ

хүний мэдлэг дугуй доторх зүйл, мэддэггүй нь харин дугуйг хүрээлсэн, дугуйн гаднах зүйл гэж уншиж байсан санагдлаа, мэдлэг нь бяцханаар ч болов нэмэгдээд, өнөөх дугуй нь томрохын хэрээр мэдэхгүй нь бас томроно, дугуйн хүрээ нэмэгдэх болохоор, мэддэггүйтэйгээ хиллэх хил нь нэмэгдэх болохоор.  энэ эртний нэг грек гүн ухаантны хэлсэн, шавьдаа тайлбарласан тайлал байсан санагдана, үүнийг харин бидний өвгөд маань тэднээс өмнө мэддэг байсан учраас эрдэмтэй хүн даруу, их мөрөн дөлгөөн гэсэн юм болов уу.

нэг зүйл анзаарав, улаачийнхаа хувьд тэнэгтсэн хэрэг л дээ үнэндээ, сайндаа ч анзаараагүй, юу вэ гэвэл Буурлууд нь засал хийгээд болчихлоо гээд байхад тэнэг улаач нь үйлэнд нь эргэлзэхээр, үнэхээр болчихлоо гэж үү, ингээд л болоо юу гээд бодохоор Буурлууд маань хийсэн үйлээ гүйцээхээ түр харзнадаг юм шиг санагдав, би өөрөө Буурлуудын оронд байсан бол лавтай тэгэх байсан, өө энэ эргүү улаач биднийг биедээ залчихаад, үйлийг нь хийгээд байхад итгэхгүй бол, үйлээ хийсэн юм, буцаах эрх нь надад байна гээд буцаачих байсан, тэгэхээр Буурлууд маань нэгэн цагтаа хүн байсан учраас хүмүүн бидний араншинг гаргах нь ойлгомжтой, ялгаа нь гэвэл тэд хэзээ, хэнд, хаана, ямар байдлаар хандах, авирлахаа бидэнтэй харьцуулашгүйгээр мэддэгт л байгаа.

оюунаа тэл, сэтгэхүйгээ задлаж, задгай сэтгэ, төсөөллөө хөгжүүл, эдгээр үгсүүдийг өмнө сонсоогүй биш сонсож байжээ, гол нь сонсохдоо дамжин өнгөрөх буудал мэт тархиараа, нэг хаалга чихээр нь оруулаад гарах хаалга болгож нөгөө чихээрээ гаргаж байсан аж. одоо харин нэг чихээ таглахыг хичээж байгаа, өрөөсөн чихэндээ хөвөн хийчихсэн хүнтэй таарвал намайг гэж  бодоорой хэхэ.

Буурлууд, Дээдсүүдийнхээ бидэнд хандан хэлсэн үгсүүдийг, бидний эзэмших ёстой зан араншингуудыг бид нэг амьсгаагаар, нэг өдөр, нэг хоромд бүгдийг өөрийн болгоод, үйлэндээ хэрэгжүүлээд явж чадахгүй нь тодорхой тул бүгдийг нь үргэлж санахыг хичээхийн зэрэгцээ, аль нэгийг нь товлож, үүнийг л би үгэндээ, үйлэндээ анхаарах болно, өөрийн болгож, өвгөдтэйгээ барьцана гээд явбал бүтэхгүй зүйл гэж үгүй, Буурлуудын маань хэлсэнчлэн бүтээх гэж үйл байдаг тул, хичээх л үлдлээ.

"Тэнгэр чамд эрдэм хайрлаваас
Тэнгис далайг хага ярах мэт урагшил
Дуу уухайгаа бүү тасал
Хад чулууг бутлах мэт давш чи
Хашгираа уухайгаа улам чангаруул
Ханцуй хормой урагдан яваа чи
Хойшоо үйл хэргийнхээ мэдээг
Жигүүртэйгээр илгээ"

Хааны энэ айлтгалыг одоо уншихнээ, блогоо бич л гэсэн нэг санаа байна гэж харлаа хэхэ, дээрхийг ингэж тайлдаг над шиг хүн, над шиг улаач байдаг болов уу даа. блог гээчийг бичих нь их сонирхолтойг анзаардаг болоод байгаа. хэн нэгэнд тухайлж хандахгүй, тэгсэн хэрнээ бичсэнийг маань хэн нэгэн уншина гэж бодохоор ядаад үг үсгийн алдаагүй биччих юм сан, яаж хэн нэгэн уншихад ойлгомжтой бичих вэ, яагаад хэн нэгэн биш би ийм зүйл бодоод байна вэ, яавал хэн нэгэнд хэрэгтэй үг бичих вэ гэж бодоод эхлэдэг юм шиг, тэгэхээр Хааны айлдсан жигүүр маань блогын хуудаснууд юм болов уу хэхэ.
миний бие улаач болсон маань, Буурлуудын шидээр бусдад засал хийж байгаа маань, хийж байгаа, хэлж байгааг нь ухаад, ойлговол өөрт маань хишиг болон ирэх тэр болгон маань, тэр байтугай замбадаа хүнтэй яаж харьцах, хэнтэй, хаана, хэрхэн, юуг ярих, алив хүний, алив зүйлийн дотоодын харагдах байдал, үгээр нь, үйлээр нь тандан мэдэж, мөн чанарыг нь олох зэрэг маань бидэнд өгөгдсөн боломж, үүнийг ухан таниж, учрыг нь олж чадаад, өөрийн махан биеэр үйлдээд сураад, эзэмшчихвэл тэр нь эрдэм болох юм болов уу, түүнийгээ хэрхэн хэрэгжүүлж буй, хувь өөрийгөө хэрхэн таньж буй, хэрхэн алдаж онож буй маань бусдад хэрэг болоход блогийн мөн чанар юм болов уу. түүнээс биш өөрийгөө ч тэр, өөрт минь залардаг Өндөр Дээдүүдийн ч тэр үйлийг гайхуулах хүсэл байхгүй билээ.