хархорины үйлийн тэмдэглэл

Өвөрхангай аймгийн, Хархорин суманд эр, эм, үрийн заяаг тэгшлэх тахилга болно гэж сонссон авч замбын ажил маань амжихгүй юм чинь гээд тоосонгүй алхсаар...
үйлд мордохоос 4 хоногийн өмнө өргөөний улаачдын нэгдсэн хурал болов, түүнд суув, тэгээд тэнд хийгдэх үйлийн тухай дэлгэрэнгүй сонсож байтал явах ёстой мэт, явахгүй бол болохгүй мэт санагдаад л суулаа.

тэссэнгүй ээ улаач нь ккк, улаачийн ам түргэдээд энэ үйлд явж амжихгүй юм шиг байна, яах билээ гээд асуучихав. тэгтэл бидний дууны багш гэж дууддаг зайран юу яриад байгаа юм, ингэж хэлж, ингэж хийх байсан юм бол яах гэж хуягласан юм, наад хуяг хувцасаа тайл, бөө гэхээ боль гэж надад хэлэв.
явах ёстой санагдаад байсан, тэгээд тийм үг сонсохоор нээрээ юу билээ гэж бодов, улаач гэхээр зөвхөн удмынхаа үйлийг хийгээд, хүний засал хийгээд явах биш юм байна, улсынхаа, нийт олныхоо сайн сайхны төлөө хийгээр хийгдэх үйлэнд дэм болохгүй юм бол, улаач нэр зүүгээд ч яахав, өөрийн алдаар зүтгэх боломж юм байна гэж бодоод маргаашнаас нь ажлаа зохицуулахаар шийдвээ.
тэгтэл ар гэр, замбын ажил гээд бүгд дорхноо зохицуулагдаж, өнөө улаач явахад бэлдээд эхлэв.

хархорин суманд ирлээ, Орхоны хөндий гэж морьтой нь бууж хараачилмаар, явган нь сууж бахархмаар сайхан хөндий байна.

тэнд очоод үйл хийх өдрийн үүрээр мөндөр ороод, цас нэвсийтэл дараад, дараа нь нар гараад, тэгснээ орой нь бороо хаялахыг харав, хаврын тэнгэр биш байлтай, зуны тэргүүн сар гарчихаад байхад гээд гайхав.

хайрханы тахилга, лусын тахилга, хас эргэх бөөлөө гээд 3 хэсгээс бүрдэж байсан, бөөлөхдөө зайран бүр эр заяаг тэгшлэхийн төлөө, эр заяаны төлөө бөөлөх бөгөөд бөөлөө тус бүрт буусан Онгодууд их онцлогтой санагдав.

яаж эхлэх, яахаа мэдэхгүй төөрч явсан тул Хар Соно зайрангаас яах талаар асуухад толгой Онгодоо залаад, тэгээд цаашаагаа Онгодууд аваад явчихна, хайрханы тахилгын үед савдаг, эсвэл түүний уналга орж ирж магад гэв.
хайрханы тахилга эхлээд толгой Онгод маань залраад тун удалгүй өмнө нь заларч байгаагүй, нэг их том биетэй, яалтчгүй нэг амьтан биед залраад, хоолой бачуураад, муураад унахнуу л гэлтэй болохыг мэдрэв, тэгээд биеэ чангалаад, гайхаад байтал биеийг маань маш хүчтэй эзлээд 4 хөллөөд, архираад эхлэв, тэгж байснаа бүр улив аа, тэгэхээр нь л Хар Соно зайрангийн хэлсэн Савдагийн уналга нь юм байна гэж бодоод биеэ барихаа болиод суутал удалгүй Савдаг бололтой, өмнө улаачдаа заларч байгаагүй Онгод залраад үйлээ хийж эхлэв, Монгол нутгийнхаа нэг захаас нөгөө зах хүртэлх бүх эрсийн заяаг өргөөндөө тэргүүн нь байж, эзэн нь байж, үрдээ нөмөртэй, үрдээ багш мэт, ханьдаа түшигтэй, энэрэлтэй, зөвлөгч нь байж, өөрийн бүхнээ өмгөөлөх зоригтой, зүрхтэй, иртэй байж... гэх мэтээр мунхаг улаач нь тогтоож чадаагүй тэр л ерөөлийн үгсээр ерөөж үйлээ хийв, үйл хийхдээ энэ замбын эрсийн эр заяагаас гадна, Онгодууд, Буурлуудын эр заяаг хүртэл ерөөв. үйлээ хийж дуусаад хэр болсныг нэг шалгав, тэгснээ дахиж тойроод түшээг маань эрийг магтан дуулсан ая барь гэж байгаад данагар данагар алхаатай... гэсэн бадаг дуулуулаад 2 дахиа шалгасны дараа сэтгэл нь ханасан байртай мишээж байгаад мордлоо.

за тэгээд хэсэг завсарлаад дараа нь лусын тахилга эхлэв, мөн л асуудгаараа асуухад лус Эцгээ залаарай гэсний дагуу үйлээ эхлэв.
Лус Эцгээ залах гээд эхлэж байтал улаачдаа өмнө нь залардаг байсан Лус Эцэг маань биш байсан бөгөөд /ааш нь, авир нь өөр/ ундаалсан болоод үйлээ хийж эхлэв. энэ удаад эр заяаны төлөө, эр заяаг эх байгалиас гаралтайгаар нь, алдынх нь судсаар нь урсаж байгаа цусны дусал бүрийг байгаль эхийн усны судал бүртэй ижил гэж бодох ёстой, рашаан хүртэж байгаа бүхэн алаг дэлхийгээ хамгаалах сэтгэлтэй байх ёстой гэх мэтээр мөн л улаач нь тогтоож чадаагүй үгсийг хэлж үйлээ хийв. дуусах дөхөөд дахиад л хийсэн үйлээ хоёронтоо шалгаад мордлоо.

за ингээд бидний завсарлага, рекламны пауз хэхэ.
бидний үйл маань нар хэдийнээ гудайх үед завсарласан тул хөтөлбөрт байсан эрийн 3 наадам маань их шуурхай болж өнгөрлөө.

нар шингэв. хасын бөөлөө эхлэв.
сонгогдсон 9 зайран маань босоо зассан түүдэг дундуур гарсны дараа бид бөөлөөгөө эхлүүлж, хэнгэрэгээ нүдэж эхлэв. энэ удаа харин өчүүхэн улаачдаа залардаг, өндөр Дээд маань залраад өөрөө сууж, үйлээ хийв. үйлээ хийхдээ эр заяаг үг, үйл нь зөрдөггүй байг гэх мэтээр ерөөсөөр хийлээ.
3 удаагийн бөөлөөнд Онгодууд улаачдаа хэлэх зүйлээ, мэдрүүлэх зүйлээ мэдрүүлж л байлаа, тэр дундаа хэрвээ энэ үйлд яваагүй бол мунхаг улаачийгаа шоглох байсныгаа мэдүүлэв.

үйлийн дараа Хар Соно зайрангийн Дээдэс заларсан байхыг хараад хүндэтгэл үзүүлэхээр шимийн архи Буурлуудынхаа тагшинд хийгээд барихад таатай авч, тааламжтай хүртэв.
түүний дараа Соно зайрангийн Дээдэс тэнд сонсож байсан улаач бидэнд хийсэн үйлийг тань магтаж болох ч энэ удаа аашлаж, хэлэх үгээ хэлсэн нь дээр гээд маш үнэтэй сургаалиудаа айлдав.

мунхаг улаачийн хувьд харсан нь, сонссон нь, мэдэрсэн нь их хэдий ч үүнээс илүүг бичих гэхээр өөрөө ч залхаад байх шиг, эсвэл үүнээс илүүг бичих хэрэггүй ч юм шиг тул ингээд өндөрлөе дээ

БИДНИЙ ХООЛЛОЛТ

өнөөдөр яагаадыг мэдэхгүй, яаж яваад өргөөнд нэгдсэн, яаж яваад Дээдсийн блогийн уншсан, яаж яваад өөрөө улаач болсноо хальт бодсон чинь нэг нийтлэл хэргийн эзэн болохыг мөрдөж, мөшгиж дахин тогтоов хэхэ.
тэр нь: http://chinggis-udgan.blogspot.com/2011/09/blog-post_07.html, БӨӨГИЙН ХООЛЛОЛТ буюу Ертөнцийн Эрчим ХООЛ
нэр нь хүртэл БӨӨГИЙН ХООЛЛОЛТ гэж байгааг сая л анзаарлаа, бид чинь бүгд удамтай, улаач болсон эсэхээс эс хамаараад, тэгээд улаачид нь зөв, сайн, хичээгээд явж чадвал БӨӨ болох хүмүүс, тэгэхээр бидний хооллолтын тухай бичсэнийг бас л сая анзаарлаа, мунхагийн ухаан үдээс хойш гэдэг л болж байна даа.

Дээдсийн блогийг ирээдүйд хүмүүс үнэн үү, тухайн үед үнэхээр л ийм байсан юм байх даа гээд л яг одоо бид Монголын Нууц Товчоог судладаг шиг судлана гэж өөрөө бичиж байсан, гэтэл заавал ирээдүй гэхгүй, бид одоо уншаад, судлаад, бодох аваас цаг хожих нь.

миний хувьд блогийг сонирхоод л, аль болох хурдан бүгдийг нь хамж уншихыг боддог байж, энэ нь алдаа юм шиг байна гэж бодох боллоо, тухтай бодож, блогтоо өгсөн шипиг нь ашиглавал цаашаа зөвхөн мэдээллийн чанартай л гэхэд их задардаг юм шиг.

анх уншиж байсан дээрх нийтлэлээс Монгол эрдэмтэн ХҮСЭХҮЙ гээд байгааг сонирхоод л хайхад дараах зүйлс гарч байна.

http://www.mongolmed.mn/article/419

тэгээд энэ сайтыг цааш нь унштал дандаа судалгааны өгүүллэгүүд буюу бидэнд бэлэн будаанууд байгаа тул холбоосыг нь оруулья хэхэ:

http://www.mongolmed.mn/mmed/?keyword=%D0%A8.%D0%91%D0%BE%D0%BB%D0%B4[Author]

үг амьтай

үг амьтай, үг бол үнэхээр амьтай гээд байдаг, түүнийгээ үнэхээр бид мэдэрдэг гэж үү?

хувьдаа мэдэрдэггүй байснаа саяхнаас анзаарч, сэхээрч эхлэж байх шиг, Буурлууд засал хийхдээ ашигладаг үнс, эсвэл элс гэх мэт зүйлсийг хэрэглэх тухай заахдаа ихээр биш, итгэлээр засдаг гэж дагуулж хэлдэг, түүн шиг хүнд юм хэлэхдээ олон үг хэлэхээр л мундаг, тэгэх тусам учрыг нь бүрэн тайлбарлаж байна гэж бодох нь эндүүрэл болох нээ. 

хуучин ажилд маань нэг ах байж билээ, их дуу цөөтэй, гэхдээ дуугараад, ярих болохоороо, ялангуяа юм тайлбарлах болохоороо маш их ярьдаг, юм асуугаад хариулж байх хооронд нь юу асууснаа мартчихдаг байж билээ хэхэ. тэр үед асуусан зүйлээ мартдаг миний мулгуугийнх байж,  бичиж байгаа зүйлд минь тохирсон жишээ эсэхийг мэдэхгүй ч, жишээлээд энд биччихлээ.

үг амьтайг сүүлийн жилүүдэд утгаар нь үзүүлсэн хүнийг би хувьдаа Р.Чойном агсныг гэж бодох болов, багаасаа түүнийг Сүмтэй будрын чулууг унших дуртай, өөр яруу найраг, шүлэг зэргийг уншдаг ч, шүлэгч, яруу найрагч гэхээр л Р.Чойном агсан хамгийн түрүүнд санаанд ордог байж, улаач бид Буурлуудтайгаа бодлоороо харьцаж сурах гээд хичээгээд байдаг, одоо бодохнээ Р.Чойном агсан амьд Буурал байсан юм болов уу гэж бодох болов. 

амьгүй үгийг бид нэг чихээрээ оруулаад нөгөө чихээр гаргачихдаг юм болов уу, амьтай үг харин чихээр дамжин зүрхэнд, сэтгэлд хүрдэг байх, ялгаа нь энэ л байх, түүнээс биш амьтай амьгүй ялгаагүй л амнаас гарах авиа байлтай хэхэ.